Binnenkort zijn er weer provinciale verkiezingen waarbij gelijktijdig ook gestemd zal worden voor de waterschappen. Veiligheid, schoon water, recreatie en milieu zijn belangrijke onderwerpen die bij de 21 water- en hoogheemraadschappen spelen. Daar zijn burgers direct bij betrokken. De Merenwijk ligt relatief rustig en veilig beschermd door dijken en waterlopen. Zonder bemaling zou dit gebied echter binnen enkele weken tot 80 cm onder water komen te liggen. Het is daarom wel degelijk van belang stil te staan bij deze verkiezingen en de mogelijkheid uw stem ook in deze bestuurslaag te laten gelden.
Onder NAP
De Merenwijk ligt op 80 cm onder NAP (Nieuw Amsterdam Peil, een soort nationale standaard waterhoogte) en wordt zowel aan de zuidzijde bij de stinksloot als aan de noordoostkant door twee elektrische poldergemalen drooggehouden. De Broek- en Simontjespolder ligt op ongeveer 1.60 m onder NAP. Verder noordwaarts treffen we de Haarlemmermeer aan die bij Schiphol op 7 m onder NAP ligt. Afwatering vanuit de Merenwijk vindt plaats op de Zijl, die via het Joppe in verbinding staat met de Haarlemmerringvaart en het IJ bij Spaarndam, waar afwatering plaatsvindt op het Noordzeekanaal. De Merenwijk ontleent zijn groene en prettige leefomgeving, zoals die tot uiting komt in het wijkpark en de groene linten, aan de oorspronkelijk waterrijke polderomgeving met zijn uitgebreide slotenstelsel.
Poldergebied
De Merenwijk is het resultaat van een unieke noordelijke stadsuitbreiding die rond het midden van de jaren 70 werd gerealiseerd door de gemeente Leiden. De website van topotijdreis.nl biedt de mogelijkheid online een snel en simpel overzicht te geven van de topografische ontwikkeling van dit stukje Leiden aan de hand van historische kaarten (figuren 1, 2). Zo toont figuur 1 een kaart uit 1867 die het gebied van de Merenwijk in zijn oorspronkelijke functie als poldergebied laat zien. Een tweede kaart uit 1990 toont hoe de wijk er vandaag bij ligt. De Merenwijk is een typische bloemkool- of uitlegwijk zoals die in de Randstad rond de jaren 70 werden gerealiseerd om de woningnood in de centra van de oude steden te lenigen. De Merenwijk is de groenste wijk van Leiden en biedt een hoge kwaliteit van leven aan haar inwoners die dagelijks van de mooie natuur kunnen genieten in hun eigen wijk.
Omringd door water
Wanneer je de stadskaart van Leiden in ogenschouw neemt valt onmiddellijk op dat de wijk qua grootte hetzelfde oppervlak beslaat als het oude historische centrum van de stad dat binnen de laat zeventiende-eeuwse singels ligt. In tegenstelling tot dit complexe centrum dat zich rondom de Oude Rijn ontwikkeld heeft in een concentrisch patroon, wordt de Merenwijk begrensd door de reeds bestaande waterlopen zoals het oude veenriviertje de Zijl aan de oostzijde en De Leede aan de westzijde (het noordelijk verlengstuk van de Mare, figuren 1,2). De zogeheten Stinksloot scheidt aan de zuidzijde het bebouwde deel van de wijk van het tuinencomplex Ons Buiten. Aan de noordkant wordt de wijk begrensd door een oost-west lopende dijk die de huidige scheiding vormt met de Broek- en Simontjes polder. Oorsponkelijk vormde deze polder ook een groot deel van de Merenwijk.
't Joppe uitgegraven
Op historische kaart is de oorspronkelijke onverstedelijkte situatie weergeven (figuur 1). Het Joppe bestond toen nog niet en maakte onderdeel uit van de Zwanenburgerpolder. Deze polder was gescheiden door de Grootte Wetering die nu de begrenzing vormt tussen de Broek- en Simontjespolder en het eilandje De Strengen. Deze Wetering staat tegenwoordig ook bekend als de Grootte Sloot en vormt een populair onderdeel van het ommetje.
Moerassig gebied
Belangrijke straatnamen in de Merenwijk hebben hun namen ontleend aan de wateren rondom het IJsselmeer. Het is een waterrijk stadsdeel. Andere Leidsche stadsdelen zoals De (Eende)Kooi en de Mors (moeras of marsh) geven aan dat het gebied rond de Oude Rijn sinds de verzanding van de Oude Rijn bij Katwijk rondom 1050 een zeer drassig en moerassig karakter had. Hoewel de oudste polders al vanaf de negende eeuw werden aangelegd aan de binnenzijde van de oude duinen, zoals de Velserbroekpolder Haarlem en Spaarndam, vormde de Oude Rijn een tweede nucleus van waarlangs inpoldering zich sinds grofweg de 11de eeuw voltrok. Daar zijn enkele grootgrondbezitters die hun domicilie in Leiden op de toenmalige Lokhorst Hoeve hadden behoorlijk rijk van geworden.
Wietze van der Werff,
lid van het bestuur van Wijkvereniging Merenwijk én kandidaat voor het bestuur van het hoogheemraadschap van Rijnland, namens de 'partij' Water Natuurlijk.
(Het wisselen van beide kaarten hieronder kan worden stopgezet door de muisaanwijzer erboven te houden.)
